Deniz akvaryumu üzerine açılmış forumlarda sık sık görülen 2 başlık kesintisiz
"Resifime daha yeni bir balık koydum ve hep saklanıyor, beslenmiyor"
"Resifime daha yeni bir balık koydum ve şu an tüm balıklarımda küçük beyaz benekler var"
Bir çok hadisede, yeni balık direkt ana tanka koyuluyor ve bundan sonra işler kötüleşiyor. Çok görülen bu iki sorun ve diğerleri, yeni alınan tüm balıkları ilk olarak bir karantina akvaryumuna koyarak çözülebilir.
Karantina neden yardım edecek? İnanıyorum ki TÜM yeni balıkları karantinaya almanın iki temel nedeni var:
1. Balığı esaret yaşamına alıştırmak
2. Hastalığı önlemek
Alıştırma
İkinci sebep çoğu insanın aklına gelen ilk neden olsa da, diğerinin daha önemli olduğunu düşündüğümden, ben onda biraz zaman harcamak istiyorum.
Bir balığa yakalandığından eve getirdiğiniz zamana kadar neler olduğunu düşünün:
• Toplayıcı balığı yakalayıp onu bekletme tanklarına koyar
• Balık aslında toplama bölgesinde geçici toplama tankına koyulup ve sonra toplayıcının sahildeki esas tesisine taşınabilir
• Balık bu bekletme tanklarında bir günden bir kaç haftaya kadar bekleyebilir
• Balık daha sonra distribütöre gidip orda başka bir bekletme tankına konulabilir
• Sonunda, paketlenip yerel akvaryumcunuza gönderilir ve akvaryumcunun akvaryumuna salınmadan önce paket içinde 24 saatten fazla kalabilir
Yakalandıktan akvaryumcunun tankına kadar olan zaman 2 gün ile 2 hafta arasında olabilir ve bu süre içinde büyük ihtimalle balık beslenmez.
Akvaryumcuda balık biraz yem alabilir fakat akvaryumcunun ilgileneceği çok fazla balık olacağından bu balık özel bir ilgi görmez. Balık doğadan yakalandığından hazır yemleri yemeye alışmış olmayacak ve su yüzeyinde yüzen yemleri bile almayabilir.
Şu an akvaryumcudan eve doğru bir kaç gündür veya bir kaç haftadır çok stresli olan bir balıkla gidiyorsunuz. Büyük ihtimalle hiçbir şey yemedi ve güçsüz olmalı.
Balığı, önüne ne atsanız yiyen bir grup sağlıklı balıkla birlikte ana tankınızı koyduğunuzda ne olacak?
Muhtemelen saklanacak. Verilen yemi ilk diğer balıklar yiyeceğinden, büyük ihtimalle çok yem yiyemeyecek. Eğer canlı yemle alıştırılma istiyorsa, mevcut balıklarla yarışmak zorunda. Mevcut balıkların onu rahatsız etmesi hatta kavga etmesi gibi gerçek bir tehlike de var.
Alternatif ise bu yeni balığıı kendi başına bir tanka yerleştirmektir. Akvaryumda yeterli saklanma yeri olur ve stresi azaltmak için ışıkları kısabilirsiniz. En önemlisi, balığı yeme alıştırmak için birebir ilgilenebilirsiniz ve bu çok çeşitli yemleri denemenize izin verir. Sonunda, balık bir kere yem aldığında, güç toplama ve esaret altında yaşama şansı olur.
Kendi başına bir tankta 4-6 haftadan sonra balığın çeşitli yemlerle besleniyor olması lazım. Yakalandıktan tankınıza gelene kadar sürede kaybettiği ağırlığı geri kazanmalı. Hatta büyümeye bile başlayabilir. En önemlisi, çok az hatta hiç stres altında olmayacak.
Hastalık Engelleme
Hastalık engelleme balığı karantina altına almak için diğer iyi bir neden.
Balıklar kendileriyle birlikte doğadan hastalık taşıyabilir veya bekletme tanklarında veya akvaryumcuda enfeksiyonla temas edebilirler. En fazla karşılaşılan hastalık tek hücreli Cryptocaryon yüzünden oluşan deniz beyaz beneğidir (marine ich). Cryptocaryon’un yaşam süresi 2-3 haftadır. Yani bir balığı, enfeksiyonun diğer canlılara yayılma şansının olacağı ana tanka koymadan önce 4-6 hafta ayırmak, enfeksiyonu tespit etme şansını oldukça arttırır. Karantina sürecinde eğer hastalık tespit edilmişse, tedavinin omurgasızlar üzerinde etkisini endişe etmeden küçük bir akvaryumda çok daha kolay tedavi uygulanabilir.
Amyloodinium gibi yalnızca çok bulaşıcı değil aynı zamanda hızlı işleyen başka ve daha zorlu hastalıklar da vardır. Enfeksiyonlu balığı kurtarmak için bir şans olması açısından, bunlar çok çabuk tedavi edilmelidir. Balığı ayrı bir akvaryumda tutmak demek, tedavi diğer canlıları hiç strese sokmadan çok çabuk idare edilebilir demektir.
Karantina akvaryumundaki su kalitesi iyiyse ve balıklar çok az hatta hiç strese maruz kalmadıysa, hastalıklar çok görülmez ve tedavi nadir olarak gereklidir.
Neden karantinaya almayalım?
Bazı insanlar, karantina akvaryumunun daha çok strese neden olduğunu düşünerek karantina akvaryumuna karşı olduklarını tartışıyorlar. Bu ancak karantina akvaryumu doğru kurulmadıysa doğru olabilirdi. Eğer yeterli saklanma yeri yoksa veya su kalitesi yüksek değilse, karantina akvaryumu balık için daha stresli olabilir. Fakat tüm bu problemler kolayca düzeltilir.
Nasıl bir karantina akvaryumu kurulur?
Balıkları karantina altına almak için kurulmuş bir akvaryumun özenle kurulmuş olması gerekmiyor. Yalnızca kaliteli temiz suyu ve balık için birçok saklanma yeri olan sabit bir ortam olmalıdır.
Bir karantina akvaryumu en az 60 cm uzunluğunda olmalıdır. Daha küçüğü yeni canlıları strese sokabilir. 90 cm bir akvaryum daha iyi olur ve birçok balık için yeterli alanı sağlar. Tangler ve genç melek balıkları bile karantina dönemi içinde bu boyda bir akvaryumda iyi olacaktır. Benim karantina akvaryumum 90 cm bir akvaryum.
Tankın bir ısıtıcıya ve çok az ışığa ihtiyacı olacak. Tek bir floresan yeterli olmalı. Bir tane standart gün ışığı (daylight) floresan yeterli olur, pahalı akvaryum tipi bir floresana ihtiyaç yok.
[SIZE=16pt]Benim karantina akvaryumum. Midye kırığı ve kendi yaptığım hava ile çalışan çakıl altı filtresi ile bir 91cm X 36cm X 46cm akvaryum. Saklanma yerleri kayalar, meran iskeletleri ve kabuklar. Bu akvaryumda bakır tedavisi uygulayamam ama bu zamana kadar gerekmedi. Tuzluluğu düşürme (hyposalinity) tedavisini ise başarıyla uyguladım.[/SIZE]
Tank dekorasyonuna dikkat edilmelidir. Kalsiyum karbonat bakırı emdiğinden kalkerli materyallerden uzak durmalısınız. Bu, bakır tedavisi gerektiğinde iki probleme sebep olur;
1. Kalsiyum karbonat tarafından emilme bakırı solüsyondan ayıracağından, doğru seviyede bakırı korumak zor olacaktır.
2. pH’da bir düşüş, bakırın tekrar solüsyona bırakılmasına neden olabilir. Bu da muhtemelen öldürücü dozda bakıra sebep olur.
PVC borular ve seramik saksılar iyi saklanma yerleri oluştururlar ve balığın yakalanma zamanı geldiğinde kolayca kaldırılabilirler. Canlı kayalar yüksek miktarda kalsiyum karbonat içeren mercan döküntülerinden oluştuğu için kullanılmaması lazım. İlaveten, bir karantina akvaryumunda tedaviyi kısıtlayacaklarından omurgasızlara gerek yoktur.
Birçok wrasse cinsi kendini kuma gömdüğünden akvaryumda kum bulundurmak önemli olabilir. Wrasseleri karantina akvaryumuna koymayı planlıyorsanız, silis ve kalkerli olmayan nehir kumlarından kullanmalısınız.
Bir karantina akvaryumu bazı biyolojik filtrasyon çeşitleri ister. En basit biyolojik filtrasyon bio-ball içeren bir kutu filtre. Diğer bir olasılık kalkerli olmayan kum ile bir çakıl altı filtresidir. Tankın normal şekilde döngüsünü oluşturması lazım ve nitrit ile amonyak ölçülemez olana kadar karantina için kullanılmaması lazım. Normal şartlar altında bu 4-6 hafta almalı. Karantina akvaryumu eğer ana tankla aynı zamanda kurulursa, döngü de aynı zamanda, ana tanka balık koymadan oluşur.
Karantina akvaryumunun sıcaklık ve tuzluluğu ana tank ile aynı seviyede tutulmalıdır. Bu da doğal deniz suyu ile aynı olmalıdır: 26-29 C (79-84 F) ve 35 ppt.
Balığınızı karantinaya almak
Yeni balığı karantina alma işlemi çok kolaydır.
Her balığı yaptığınız gibi yeni balığınızı suya alıştırmalısınız. İlk poşetin içindeki su sıcaklığıyla akvaryumun sıcaklığı eşit olması için poşet suda yüzer. 10 dakika oldukça yeterli olacaktır. Daha sonra, az ar azar akvaryum suyunu poşete ekleyin. Poşetteki suyun 4 katı suyu elde edene kadar poşete su eklemeye devam edin. Balıklar su parametresindeki değişikliklere oldukça toleranslı olduklarından, bu yalnızca 30 dakika civarında sürmelidir. Damlatarak alıştırma genelde bunu yapabilmek için en basit metottur. 2 litrelik bir kabı akvaryum suyuyla doldurun ve kıskaç veya musluk gibi hızlıca damlamasına yardım edecek bir şey ile bir hava hortumu kullanarak kaptan poşete suyu sifonlayın. Bu akvaryum suyundan poşet suyuna uyumlu gelişmeyi sağlayacaktır.
Bazı kişiler, poşetteki suyu bir kepçe ile kovaya boşaltarak çıkarmayı öneriyor. Balık kepçeye yakalanıyor ve sonra akvaryuma, akvaryumcudan hiç su gelmeden, balığı koyuyorlar.
Şahsen, az miktarda akvaryumcudaki suyun çok bir problem olarak görmüyorum ve çoğu hastalığa neden olan şey su yerine balığın üstünde taşınır. Ben balığa olabildiğince az stres sunmayı tercih ederim ve bu yüzden balığın poşetten dışarı yüzmesine izin veririm.
Balık tanka girdiğinde eğer mümkünse ışıkları kısman iyi bir fikir. Balığın yeni çevresini araştırması ve uygun saklanma yerleri bulaması gerekeceğinden ışıkları tamamen kapamayın. Balığa gece için ışıkları kapamadan önce yerleşmesi için bir saat veya daha fazla zaman verin.
Ertesi gün, onu yem aldırtmaya başlamanız gerektiğinden, tank çevresindeki hareketlerinizi en aza indirmeye çalışın. Bazı balıklar neredeyse hemen yem almaya başlayacaktır fakat diğerleri yem alamaya isteksiz olabilirler veya sizin sağladığınız yemin yem olduğunu bilmeyebilirler. Farklı çeşitlerde donmuş yemlerle hazırlıklı olun. Yumurtadan yeni çıkmış artemia (artemia naupii, brine shrimp) veya yetişkin artemia gibi canlı canlı yemlere de başvurmak zorunda kalabilirsiniz. Hareket genelde ilgisini çekecektir ve yem almaya teşvik edecektir.
Balık karantina akvaryumunda en az 4 hafta bırakılmalıdır. 6 hafta gözlemleme için daha fazla süre verir. Eğer balık çeşitli yemlerle iyi beslenmiyorsa veya normal davranmıyorsa daha uzun bir zaman gerekli olabilir. Eğer balık enfeksiyonun bir belirtisini gösteriyorsa uygun tedavi uygulanmalıdır.
6 hafta sonra balık normal davranıyorsa, iyi yemek yiyorsa ve enfeksiyonun veya ağırlık kaybının bir belirtisini göstermiyorsa ana tankta taşınabilir.
Sonuç olarak
Karantina altına almak, sağlıklı balıklarla başarılı bir akvaryum sağlamak için çok önemli bir uygulama. Ana tankınıza koyduğunuz herhangi bir balığın olabildiğince formunda ve tanktaki diğer balıklar ile yarışmaya hazır olmasını sağlar. İlaveten, balığı karantina almak, ana tanka hastalık sokma olasılığını oldukça düşürür. Bir karantina akvaryumu kurmak çok kolaydır ve sağladığı yararlardan dolayı kesinlikle maliyete ve çabaya değer.
Yazar: Andrew Trevor-Jones
Çeviren: Selim Özadar
